De Compliance functie in een onderneming is een vrij recent verschijnsel. Compliance is oorspronkelijk een Angelsaksische functie die in het midden van de jaren 1990 opdook in gereglementeerde sectoren als de banksector en bepaalde industriële sectoren (farmaceutica, energie, petroleum …). Intussen is de functie ingeburgerd in de meeste sectoren en bij de multinationale ondernemingen.
De Compliance (Officer of Manager) – ook wel KYC-beheerder (Know Your Customer) of Verantwoordelijke Naleving genoemd – is een ethisch professional. Deze expert ziet toe op de conformiteit van de transacties en operaties van zijn werkgever met de verschillende geldende reglementen en wetgevingen, niet alleen in België maar ook in de Europese Unie. Ook indien de onderneming zichzelf een hogere standaard heeft opgelegd dan de strikt wettelijke – om zo tegemoet te komen aan de mogelijke gevoeligheden van cliënten of het maatschappelijk middenveld - zal de compliance officer toezien op de naleving ervan.
De Compliance-functie is sterk geëvolueerd. Ze beperkt zich niet langer tot de passieve controle van de geldende normen, maar gaat veel verder en strekt zich potentieel uit tot alle ondernemingen, zeker indien ze actief zijn op diverse internationale markten. De Compliance Officer of Manager is tegenwoordig een waar expert die het risico kan identificeren, beoordelen en beheersen.
In een economische context waarbij anticiperen op risico's van cruciaal belang is geworden, is de Compliance-functie van steeds groter strategisch belang. Zo is de Compliance op weg om een echt aanspreekpunt voor het management te worden. De taken van de Compliance (Officer of Manager) kunnen als volgt worden samengevat: controleren, beheersen en voorkomen.
Aangezien hij samenwerkt met verschil- lende andere partijen, zowel intern als extern, moet hij beschikken over een sterke persoonlijkheid en uitstekende relationele vaardigheden. Hij is daarnaast ook de directe contactpersoon voor de regulator van de sector in kwestie
Bovendien is een voorbeeldige integriteit van onmisbaar belang voor de taken die hem worden toevertrouwd. De Compliance officer moet ook nieuwsgierig aangelegd zijn, aangezien hij voortdurend op de hoogte moet blijven van de evolutie van de activiteiten van de onderneming en het toepasselijk reglementair kader.
De kennis- en competentiegebieden die vereist zijn voor deze functie verschillen per sector, maar in het algemeen slaan ze op het beheer van het compliance-programma en de ethische code van de onderneming, het beleid inzake corruptie, antitrust, witwasregeling, belangenconflicten, beheer van gegevens, exportcontroles, mensenrechten, economische sancties, enz. Dus heel veel gevoelige onderwerpen, die volop in beweging zijn en de strikte grenzen van het recht overstijgen.
Op dit moment omvat het klassieke parcours van een compliance officer een diploma in de rechten, soms aangevuld met een financiële opleiding en bewezen ervaring in audit of revisoraat. Er zijn intussen Belgische verenigingen die de krachten gebundeld hebben met Transparency International België om een lessencyclus op te starten, m.n. "Compliancepro.be" te Brussel. De Louvain School of Management (Louvain-la-Neuve) biedt een opleiding aan waarvoor het attest “Business Ethics & Compliance Management” wordt uitgereikt (opleiding in het Engels).
Volgens het reglement van de FSMA van 27 oktober 2011, dat werd goedgekeurd door het KB van 12 maart 2012, moet het hoofd van de compliance een wettelijke erkenning krijgen. Datzelfde reglement schrijft ook voor dat alle personen met een compliance-verantwoordelijkheid zich geregeld moeten bijscholen.