De federale overheid valt uiteen in meerdere organisaties, waaronder de FOD's. Bepaalde FOD's hebben een specifieke opdracht (Financiën, Gezondheid, …) terwijl andere belast zijn met opdrachten die de andere diensten ondersteunen (Personeel & Organisatie, ICT, …).
Bij de overheid bestaan er twee statuten. Dit heeft uiteraard ook gevolgen op vlak van de voordelen en sociale zekerheid en pensioen.
Statutaire ambtenaar: vastbenoemd
Contractuele ambtenaar: aangeworven voor bepaalde of onbepaalde duur of met een vervangingscontract.
De diplomavoorwaarden zijn meestal dezelfde - bachelor of master – maar de aanwervingsvoorwaarden verschillen volgens het statuut en van de ene FOD tegenover de andere.
Statutaire ambtenaren doorlopen een stage van een jaar. Deze stage gebeurt voltijds. Het is een evaluatieperiode waarin de ambtenaar vertrouwd kan worden met de omgeving en waarbij hij/zij competenties kan ontwikkelen via onder andere opleidingen.
Op het einde van de stage word de ambtenaar geëvalueerd door de hiërarchisch overste die de integratie in de overheidsdienst en de mate waarin de kandidaat beantwoordt aan de vereiste bekwaamheid en capaciteiten voor de functie beoordeelt. De ambtenaar krijgt daarvoor een evaluatiemelding en die wordt vastgelegd in een verslag.
Naargelang de behaalde vermelding:
In het ergste geval wordt de ambtenaar ontslagen. Aan het ontslag gaat een opzeggingstermijn van 3 maand vooraf of geen opzeggingstermijn als er een zware fout werd begaan.
Het contractueel personeel is geen ambtenaar en is onderworpen aan de Arbeidsovereenkomstenwet van 3 juli 1978.
Alle juridische vacatures bij een FOD passeren via Selor, het belangrijkste selectiebureau van de overheid.
De directoraten-generaal binnen de FOD Justitie stellen heel wat juristen tewerk.
Binnen het directoraat-generaal Wetgeving en Fundamentele Rechten en Vrijheden adviseert men de minister van Justitie inzake burgerlijk recht, strafrecht en rechten van de mens. Het DG is ondermeer belast met de voorbereiding van de wetgeving op vlak van intern recht en de deelname aan internationale en Europese onderhandelingen, de toepassing in de praktijk van het burgerlijk recht (nationaliteit, voogdij, adoptie) en het strafrecht (uitleveringen, rogatoire commissies, wapenwet …), de vertegenwoordiging van de Belgische staat bij de internationale controleorganen inzake de rechten van de mens, enz.
Het directoraat-generaal Rechterlijke Organisatie heeft als missie om hervormingen binnen Justitie te faciliteren door het actief aanleveren
van de kennis, de beleidsgegevens en de beleidsinformatie aan de rechterlijke orde.
Het DG moet uitgroeien tot de bevoorrechte dienstenleverancier aan de rechterlijke orde (sociaal secretariaat, logistiek ondersteuner, expertcentrum, beheer agentschap gerechts-kosten …).
Ook het directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen stelt heel wat juristen tewerk. Het DG is belast met de tenuitvoerlegging van de straffen en de vrijheidsberovende maatregelen. Het centraal bestuur binnen het DG staat in het bijzonder in voor de controle op en de begeleiding van de individuele dossiers van de gedetineerden en het personeelsbeheer. Bovenop de algemene voorwaarden voor aanwerving bij een FOD moet het penitentiair personeel een specifieke opleiding volgen bij één van de drie Opleidingscentra voor Penitentiair Personeel
De FOD Financiën is de grootste federale overheidsdienst en telt ongeveer 20.000 medewerkers.
Binnen de Algemene Administraties (Fiscaliteit, BBI, Douane & accijnzen, Inning en invordering, Patrimoniumdocumentatie …) werken heel wat juristen, al dan niet met een specialisatie in fiscaal recht.
Er bestaat een brede variatie aan functies, waaronder:
Onder de instellingen die afhangen van de FOD Financiën moeten we zeker ook de de Cel voor Financiële Informatieverwerking (CFI) en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) vermelden. Ook zij zijn regelmatig op zoek naar juridische, fiscale en compliance profielen.
De CFI, opgericht in 1993, is de centrale schakel binnen het stelsel ter bestrijding van het witwassen van geld van criminele oorsprong en van de financiering van terrorisme.
De FSMA streeft als toezichtsautoriteit naar een eerlijke en correcte behandeling van de financiële consument. Zij wil transparante financiële markten en een billijke en ordelijke handel op die markten via juiste en volledige informatieverstrekking door de vennootschappen die een beroep doen op die markten. Zij bevordert een correcte financiële dienstverlening door toe te zien op de gedragsregels voor de financiële instellingen, op de financiële producten, op de financiële dienstverleners en op de aanvullende pensioenen, en door bij te dragen tot een betere financiële vorming van de consument.
De FOD Financiën biedt elk jaar heel wat interessante en leerzame stageplaatsen aan voor laatstejaars van de humaniora of studenten in hun laatste bachelor- of masterjaar.
Deze stages vinden plaats bij verschillende diensten en afdelingen en hangen af van de studies van de student (van 1 dag tot enkele maanden). De stages zijn onbezoldigd.
De diplomatie is een fascinerende en gevarieerde sector, maar wordt nog vaak over het hoofd gezien. Werken voor de FOD Buitenlandse Zaken biedt de mogelijkheid om België in het buitenland te vertegenwoordigen.
De statutaire en contractuele medewerkers werken binnen de centrale administratie te Brussel of in één van de diplomatieke posten in het buitenland (ambassades, consulaten en permanente vertegenwoordigingen).
Werken bij de FOD Buitenlandse Zaken kan ook de deur openen voor een functie bij één van de talrijke internationale organisaties (Verenigde Naties, Europese instellingen …).
De rekrutering van diplomaten gebeurt via een vergelijkend examen door Selor. Kandidaten moeten Belg zijn en beschikken over een diploma hoger onderwijs van het lange type. Ze moeten ook het taalcertificaat Frans hebben behaald en slagen voor het taalexamen Engels (onderdeel van het vergelijkend examen).
Kandidaten die voor alle testen geslaagd zijn en in totaal 60 procent behaalden, worden opgenomen in de wervingsreserve. Deze laureaten worden in volgorde van hun rangschikking opgeroepen voor de stage. De wervingsreserve blijft één jaar geldig en kan eenmalig met één jaar verlengd worden.
De opgeroepen laureaten van de vergelijkende selectie beginnen een stage van 24 maanden, die uiteenvalt in twee delen. Het eerste deel van de stage duurt 12 maanden en vindt plaats op het Hoofdbestuur in Brussel. Na afloop legt de stagiair een examen af. Alle stagiairs die 60% behalen én geslaagd zijn voor het taalexamen, mogen aan het tweede deel van de stage beginnen. Bij het tweede deel vertrekt de stagiair voor 12 maanden naar het buitenland. Gedurende deze periode maakt de stagiair in de praktijk kennis met de dagelijkse werking van een Belgische vertegenwoordiging. Na een gunstige evaluatie van de periode op post, wordt de stagiair benoemd als statutair medewerker van de buitenlandse carrière.